Адкуль пайшла беларуская мова? Легенда, створаная філолагамі, на гэта адказвае так. Жыла-была калісьці агульная мова ўсіх славян: яшчэ тады, калі ўсе месціліся побач. Потым яны разышліся. І на новых жыхарствах узніклі тры новыя мовы, паўднёваславянская, заходнеславянская і ўсходнеславянская. Апошняя, усходнеславянская, была агульнай мовай Старажытнай Русі — першай дзяржавы ўсходніх славян. Таму філолагі завуць яе яшчэ «старажытнарускай» […]
Чацвер, 12 сакавіка 2009
Моўная рэформа 1933 г. ужо даволі падрабязна аналізавалася ў мовазнаўчым і палітычным аспэктах. Аднак у бальшыні прысьвечаных гэтай тэме працаў рэформа разглядалася як носьбіт нейкага самастойнага значэньня. Ведама ж, Пастанова, Дадаткі і Правілы-1934 [1] , якімі ўводзілася рэформа, сталіся «сакрушальнымі пралетарскімі ўдарамі па нацдэмаўшчыне» (г. зн. па беларушчыне) і сапраўды занялі — у выніку — […]
Чацвер, 12 сакавіка 2009
Аўтару гэтых радкоў ужо ня раз даводзілася выступаць на тэму новых зьменаў у беларускім афіцыйным правапісе. Летась «АRCHE» дало нам магчымасьць на 125 сваіх бачынах апублікаваць разгорнутую рэцэнзію на кадыфікацыйны дакумэнт, які тады мы назвалі Міністэрскім праектам, а з моманту яго прыняцьця Палатаю прадстаўнікоў і зацьверджаньня галавою дзяржавы ў чэрвені 2008 г. — Правапісным законам-2008 […]
Чацвер, 12 сакавіка 2009
АД АЎТАРА Штодзень, раніцай ці вечарам, беручы ў рукі газету, праглядваю перш-наперш рэкламу. І ў ёй, трэба адзначыць, даволі часта сустракаю такія абяцанні: “Незалежна ад вашых здольнасцей вы загаворыце па-англійску праз 2,5 месяца!” І калі б не быў рэалістам у жыцці, я б горка шкадаваў: “І чаму я, небарака, змарнаваў ажно пяць гадоў на вывучэнне […]
Аўторак, 10 сакавіка 2009
Грызуны (Rodendia) – атрад млекакормных жывёл, якія насяляюць палі лясы сады, поймы рэк, зараснікі па берагах вадаёмаў, сустракаюцца каля жылля і ў гаспадарчых пабудовах; сярод гэтых жывых істот вылучаюцца карысныя прамысловыя жывёлы (бабёр, вавёрка) і шкоднікі (мышы, палёўкі, пацукі). Разгледзім назвы бабра, вавёркі і зайца. Лексема бабёр ‘жывёліна атрада грызуноў, якая жыве ў лесе каля […]
Аўторак, 3 сакавіка 2009
Большасць нерэгулярных фанетычных з’яваў у мове прадстаўлена якаснымі зменамі, таму ў межах адной дыялектнай сістэмы суіснуюць фанематычныя варыянты аднаго слова: цюхляк – чухляк ‘сяннік’, сыраежка – сыравежка і г. д. Але ў выніку розных фанематычных працэсаў у дыялектнай мове ўзнікае шмат слоў з колькасна-дыстрыбуцыйнай варыянтнасцю, калі пара такіх варыянтаў адрозніваецца колькасцю або размеркаваннем фане у […]
Субота, 28 лютага 2009
У складзе Метрыкі ВКЛ (РГАДА, ф. 389; у НГАБ калекцыя мікрафільмаў КМФ-18) захоўваюцца 23 кнігі ўрада Віленскага ваяводы (Віленскага ўраду) за 1542, 1546—1565гг. Яны падзяляюцца на кнігі ўласна Віленскага ваяводы, які разбіраў найбольш складаныя справы і з’яўляўся ва ўрадзе ў пэўныя тэрміны (суд 2-й, апеляцыйнай інстанцыі). Асноўная частка кніг вялася суддзямі, “высажонымі” ваяводай на Віленскі […]
Чацвер, 26 лютага 2009
New Page 1 З алфавітным пісьмом жыхары Палесся, магчыма, пазнаёміліся ў пачатку нашай эры. «Пазнаёміліся» – гэта, відаць, нейкія адзінкі сярод «палешукоў» даведаліся, што алфавітнае пісьмо існуе. Чаму аб гэтым мы можам меркаваць? Славутаму старажытнагрэчаскаму гісторыку і географу С т р а б о н у[1], які нарадзіўся каля 63/64 г. да н.э., а памёр […]
Нядзеля, 22 лютага 2009
У гэтым дакумантальным аглядзе мы закранаем адну з балючых справаў нашай гісторыі: праблему палянізацыі шляхты ў Вялікім княстве Літоўскім і ролю ў гэтай палянізацыі каталіцкага Касьцёла. З аднаго боку расейская, а з другога боку — польская літаратуры распаўсюдзілі погляд, быццам жаніцьба Ягайлы з Ядзьвігай у 1386 г. ды вунійнае злучэньне Польшчы з Літвою адчыніла шырока дзьверы […]
Нядзеля, 22 лютага 2009
1. Дыскусія пра моўную рэформу на Беларусі З 1986 г. да нашых дзён на Беларусі праводзіцца публічная дыскусія пра стан і будучае беларускай літаратурнай мовы. У час гэтай дыскусіі, у якой прымаюць удзел не толькі пісьменнікі, філолагі і публіцысты, але і больш шырокія колы інтэлігенцыі, абмяркоўваюцца пытанні, якія датычацца нормы літаратурнай мовы на ўсіх узроўнях. […]
Чацвер, 19 сакавіка 2009
Няма каментараў