Мовазнаўства

Сучасны раздзел  “Пунктуацыя”, у якім разглядаюцца знакі прыпынку і правілы іх ужывання ў тэксце, у даўніх навучальных кнігах і граматыках меў іншыя назвы: “О точкахъ” у Граматыцы” (1596) Лаўрэнція Зізанія; “прасодія строчная” або “строчная препінанія” ў букварах Сімяона Полацкага (1679) і Фёдара Палікарпава (1701); “О знакахъ” у “Россійской грамматике” (1755) Міхаіла Ламаносава.

Сукупнасць пунктуацыйных знакаў у  рускіх навучальных выданнях атрымала сучасную дэфініцыю знаки препинания толькі ў ХІХ ст. (працы Яўхіма Карскага і Якава Грота), а Міхаіл Ламаносаў называл іх строчными знаками ў супрацьлегласць шірока распаўсюджаным у старажытнай мове надрадковым знакам для абазначэння націску, прыдыанняў і інш. У “Граматыцы” Лаўрэнція Зізанія агульная назва знакаў прыпынку – точки.
У новай беларускай мове тэрмін знакі прыпынку ўведзены Браніславам Тарашкевічам, а, напрыклад, у “Беларускім лемантары ” (1906) фігуруе тэрміналагічнае найменне застановачныя знакі.

Назвы асобных знакаў на працягу  стагоддзяў змяняліся ў залежнасці ад таго, якая прымета знака (функцыянальная, візуальная ці іншая) клалася ў аснову тэрміна. Тэрміналагічная эвалюцыя паказана ў табліцы (напісанні тэрмінаў падаюцца паводле тых выданняў – арыгінальных, ці адаптаваных, – з якіх яны выбіраліся).

Просмотреть таблицу (откроется в новом окне)

(Роднае слова. – 2004. — № 12. – С. 51)